Tiền ảo hay tiền điện tử là tiền kỹ thuật số phi tập trung, dựa trên công nghệ blockchain. Chắc bạn không còn xa lạ gì với Bitcoin và Ethereum, nhưng thực tế có hơn 5.000 loại tiền điện tử khác nhau đang được lưu hành, theo CoinLore. Hom nay, mình chia sẻ cho bạn các kiến thức cần biết về tiền điện tử qua bài viết dưới đây.
- Tiền điện tử hoạt động như thế nào?
- Blockchain là gì?
- Bằng chứng công việc và bằng chứng cổ phần
- Vai trò của sự đồng thuận trong tiền điện tử
- Cách khai thác tiền điện tử
- Dùng tiền điện tử như thế nào?
- Cách sử dụng tiền điện tử để mua hàng an toàn
- Làm sao để đầu tư vào tiền điện tử?
- Các đối tác nổi bật
- Có nên đầu tư vào tiền điện tử không?
Bạn có thể sử dụng tiền điện tử để mua hàng hóa và dịch vụ thông thường, tuy nhiên người ta thường đầu tư vào tiền điện tử và coi nó như các loại tài sản khác, như cổ phiếu hoặc kim loại quý. Mặc dù tiền điện tử là một loại tài sản mới lạ và thú vị, nhưng việc mua nó có thể rủi ro vì bạn phải thực hiện một lượng nghiên cứu khá nhiều để hiểu đầy đủ cách hoạt động của mỗi hệ thống.
Tiền điện tử hoạt động như thế nào?
Tiền điện tử là một phương tiện trao đổi kỹ thuật số, được mã hóa và phi tập trung. Không giống như Đô la Mỹ hoặc Euro, không có cơ quan trung ương nào quản lý và duy trì giá trị của tiền điện tử. Thay vào đó, nhiệm vụ này được thực hiện bởi những người dùng tiền điện tử thông qua internet.
Bitcoin là loại tiền điện tử đầu tiên, được Satoshi Nakamoto nêu ra lần đầu tiên trong một bài báo năm 2008 có tiêu đề “Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng”. Nakamoto mô tả dự án là “một hệ thống thanh toán điện tử dựa trên bằng chứng mật mã thay vì sự tin tưởng”.
Bằng chứng mật mã đó xuất hiện dưới dạng các giao dịch được xác minh và ghi lại trong một dạng chương trình được gọi là blockchain.
Blockchain là gì?
Blockchain là một sổ cái phân tán và mở, ghi lại các giao dịch bằng mã. Trên thực tế, nó giống như một cuốn sổ séc được phân phối trên vô số máy tính trên khắp thế giới. Các giao dịch được ghi lại trong các “khối” (block) sau đó được liên kết với nhau trên một “chuỗi” (chain) các giao dịch tiền điện tử trước đó.
Buchi Okoro, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của sàn giao dịch tiền điện tử Châu Phi Quidax cho biết: “Hãy tưởng tượng bạn có một cuốn sách để viết lại tất cả những thứ bạn bỏ tiền ra mua mỗi ngày. Mỗi trang tương tự như một khối (block) và toàn bộ cuốn sách (một nhóm trang) là một chuỗi khối (blockchain)”.
Với blockchain, tất cả những người sử dụng tiền điện tử đều có bản sao của cuốn sách này, vì vậy mọi cuộc giao dịch đều được đồng nhất và được tiết lộ công khai. Phần mềm sẽ ghi lại mỗi khi có giao dịch mới và mọi bản sao của blockchain sẽ được cập nhật thông tin mới ngay lập tức, đảm bảo mỗi bản ghi chép đều giống nhau và chính xác.
Để ngăn chặn gian lận, mỗi giao dịch được kiểm tra bằng cách sử dụng một trong hai kỹ thuật xác thực chính: bằng chứng công việc hoặc bằng chứng cổ phần.
Bằng chứng công việc và bằng chứng cổ phần
Bằng chứng công việc và bằng chứng cổ phần là hai kỹ thuật xác thực khác nhau được sử dụng để xác minh các giao dịch trước khi chúng được thêm vào một blockchain. Sau khi được thêm vào, người xác minh sẽ được thưởng nhiều tiền điện tử hơn.
Bằng chứng công việc
Simon Oxenham, giám đốc truyền thông xã hội tại Xcoins.com cho biết: “Bằng chứng công việc là một phương pháp xác minh các giao dịch trên một blockchain, trong đó thuật toán sẽ đưa ra một bài toán mà các máy tính phải chạy đua để giải quyết”.
Mỗi máy tính tham gia, thường được gọi là “thợ đào”, giải một câu đố toán học giúp xác minh một nhóm giao dịch – được gọi là một khối – sau đó thêm chúng vào sổ cái blockchain. Máy tính đầu tiên làm được điều này thành công sẽ được thưởng một lượng nhỏ tiền điện tử.
Cuộc đua để giải các câu đố blockchain này có thể tốn một lượng lớn năng lượng máy tính và điện năng. Điều đó có nghĩa là các thợ đào hầu như hòa vốn với tiền điện tử mà họ nhận được để xác thực các giao dịch, sau khi xem xét chi phí năng lượng và tài nguyên máy tính.
Bằng chứng về cổ phần
Để giảm lượng điện năng cần thiết để kiểm tra các giao dịch, một số loại tiền điện tử sử dụng phương pháp xác minh bằng chứng cổ phần. Với bằng chứng về cổ phần, số lượng giao dịch mà mỗi người có thể xác minh bị giới hạn bởi số lượng tiền điện tử mà họ sẵn sàng “đặt cược”, hoặc số lượng tiền điện tử đó sẽ bị trích ra và tạm thời bị khóa trong một két an toàn chung. “Nó gần giống như tài sản thế chấp ngân hàng,” Okoro nói.
Anton Altement, Giám đốc điều hành của Osom Finance cho biết: “Bởi vì bằng chứng cổ phần loại bỏ việc giải phương trình tốn nhiều năng lượng, nó hiệu quả hơn nhiều so với bằng chứng công việc, đồng thời giúp thời gian xác minh giao dịch nhanh hơn”.
Nếu chủ sở hữu cổ phần (đôi khi được gọi là người xác thực) được chọn để xác thực một nhóm giao dịch mới, họ sẽ được thưởng bằng tiền điện tử hoặc là sẽ hưởng một phần tiền phí giao dịch. Để ngăn chặn gian lận, nếu bạn được chọn và xác minh các giao dịch không hợp lệ, bạn sẽ mất một phần những gì bạn đã đặt cược.
Vai trò của sự đồng thuận trong tiền điện tử
Cả bằng chứng cổ phần và bằng chứng công việc đều dựa trên cơ chế đồng thuận để xác minh các giao dịch. Điều này có nghĩa là khi mỗi người sử dụng tài khoản cá nhân để xác minh giao dịch, mỗi giao dịch đã xác minh phải được kiểm tra và chấp thuận bởi đa số chủ sở hữu sổ cái.
Ví dụ: Một tin tặc không thể thay đổi sổ cái blockchain trừ khi họ thành công có được ít nhất 51% sổ cái khớp với phiên bản gian lận của họ, giống như bạn không thể ngồi lên vị trí chủ tịch của một tập đoàn trừ khi bạn được ủng hộ với 51% tổng số phiếu. Chính vì vậy, gian lận rất khó xảy ra.
Cách khai thác tiền điện tử
Khai thác là cách các đơn vị tiền điện tử mới được tung ra thế giới, thường để đổi lấy việc xác thực các giao dịch. Mặc dù về mặt lý thuyết, người bình thường có thể khai thác tiền điện tử, nhưng việc xác thực bằng chứng công việc ngày càng khó khăn, chẳng hạn như Bitcoin.
Spencer Montgomery, người sáng lập của Uinta Crypto Consulting, cho biết: “Khi mạng Bitcoin phát triển, nó trở nên phức tạp hơn và đòi hỏi nhiều năng lượng xử lý hơn. Người bình thường đã từng có thể làm điều này, nhưng bây giờ nó quá tốn kém. Có quá nhiều người đã tối ưu hóa thiết bị và công nghệ của họ để cạnh tranh trong việc đào Bitcoin”.
Và hãy nhớ rằng: Tiền điện tử về bằng chứng công việc đòi hỏi một lượng lớn năng lượng để khai thác. Người ta ước tính rằng 0,21% tổng lượng điện trên thế giới được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các trang trại Bitcoin, gần bằng lượng điện năng mà Thụy Sĩ sử dụng trong một năm. Ước tính hầu hết các thợ đào Bitcoin sẽ sử dụng 60% đến 80% số tiền họ kiếm được từ việc khai thác tiền điện tử để trang trải chi phí điện.
Vì thế, việc kiếm tiền điện tử bằng cách khai thác bằng chứng công việc là không khả thi và quá tốn kém đối với người bình thường, nhưng mô hình bằng chứng cổ phần lại không đòi hỏi nhiều như vậy vì việc xác thực được chọn ngẫu nhiên dựa trên số tiền bạn đặt cược. Tuy nhiên, nó yêu cầu bạn đã sở hữu một loại tiền điện tử để tham gia (nếu bạn không có tiền điện tử, bạn không có gì để đặt cược).
Dùng tiền điện tử như thế nào?
Bạn có thể sử dụng tiền điện tử để mua hàng, nhưng đó chưa phải là hình thức thanh toán được chấp nhận chính thức. Một số ít các nhà bán lẻ trực tuyến như Overstock.com chấp nhận Bitcoin, nhưng nó chỉ là một tỷ lệ nhỏ so với mức bình quân. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi trong tương lai gần. Gã khổng lồ thanh toán PayPal gần đây đã ra mắt một dịch vụ mới cho phép khách hàng mua, giữ và bán tiền điện tử từ tài khoản PayPal của họ.
Cho đến khi tiền điện tử được chấp nhận rộng rãi hơn, bạn có thể khắc phục những hạn chế hiện tại bằng cách đổi tiền điện tử lấy thẻ quà tặng. Bạn cũng có thể nạp tiền điện tử vào thẻ ghi nợ để mua hàng.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng tiền điện tử như một lựa chọn đầu tư ngoài cổ phiếu và trái phiếu. David Zeiler, chuyên gia tiền điện tử và cộng tác viên biên tập của trang tin tức tài chính Money Morning cho biết: “Tiền điện tử nổi tiếng nhất, Bitcoin, là một loại tiền tệ phi tập trung, an toàn và đã trở thành một khối tài sản đầy giá trị như vàng. Một số người thậm chí còn gọi nó là vàng kỹ thuật số”.
Cách sử dụng tiền điện tử để mua hàng an toàn
Nếu bạn muốn chi tiêu tiền điện tử tại một nhà bán lẻ không chấp nhận trực tiếp tiền điện tử, bạn có thể sử dụng thẻ ghi nợ tiền điện tử. Nếu bạn thanh toán cho nhà bán lẻ chấp nhận tiền điện tử, bạn cần có ví tiền điện tử. Để chuyển tiền từ ví của bạn, bạn có thể quét mã QR của người nhận hoặc nhập thông tin ví của họ một cách thủ công.
Hãy nhớ rằng các giao dịch không diễn ra tức thời vì chúng phải được xác thực bằng cách sử dụng bằng chứng công việc hoặc bằng chứng cổ phần. Tùy thuộc vào loại tiền điện tử, quá trình này có thể mất từ 10 phút đến hai giờ.
Tuy nhiên, việc chậm trễ này lại giúp các giao dịch tiền điện tử an toàn hơn. “Một kẻ xấu cố gắng thay đổi giao dịch sẽ không có “chìa khóa” giải mã phù hợp, do đó hệ thống sẽ từ chối giao dịch. Hệ thống cũng lập chính sách và ngăn chặn việc chi tiêu gấp đôi”, Zeiler nói.
Làm sao để đầu tư vào tiền điện tử?
Tiền điện tử có thể được mua trên các mạng ngang hàng và các sàn giao dịch tiền điện tử, chẳng hạn như Coinbase và Bitfinex. Tuy nhiên, hãy để ý đến các khoản phí, vì một số sàn giao dịch tính phí rất cao đối với các giao dịch mua tiền điện tử nhỏ. Ví dụ: Coinbase tính phí 0,5% giao dịch mua của bạn cộng với phí cố định từ 0,99 đô la đến 2,99 đô la tùy thuộc vào quy mô giao dịch của bạn.
Tuy nhiên, gần đây ứng dụng đầu tư Robinhood bắt đầu cho phép mua một số loại tiền điện tử hàng đầu bao gồm Bitcoin, Ethereum và Dogecoin mà không phải trả phí cao giống như nhiều sàn giao dịch lớn.
Các đối tác nổi bật
Một sàn giao dịch như Coinbase sẽ phục vụ cho những người không chuyên về kỹ thuật. Vì thế, bạn rất dễ dàng tạo tài khoản ở đó và liên kết với tài khoản ngân hàng.
Nhưng hãy nhớ rằng mua tiền điện tử riêng lẻ cũng giống như mua cổ phiếu riêng lẻ. Vì bạn đang đặt tất cả tiền của mình vào một chứng khoán, bạn sẽ chịu nhiều rủi ro hơn là nếu bạn chia nó ra thành hàng trăm hoặc hàng nghìn chứng khoán, giống như cách mà quỹ tương hỗ hoặc quỹ trao đổi (ETF) đang làm. Tuy nhiên, không may là các quỹ tiền điện tử hiện đang thiếu nguồn cung, vì thế bạn không thể chia nhỏ ra nhiều được.
Mặc dù vậy, nếu bạn vẫn muốn tiếp xúc với thị trường tiền điện tử, bạn có thể đầu tư vào các cổ phiếu riêng lẻ của các công ty tiền điện tử. Zeiler cho biết: “Đối với các cổ phiếu định hướng tiền điện tử, Coinbase đã IPO vào năm 2021. Ngoài ra còn có một số cổ phiếu khai thác Bitcoin như Hive Blockchain (HIVE). Nếu bạn muốn tiếp xúc với tiền điện tử ít rủi ro hơn, bạn có thể đầu tư vào các công ty lớn đang áp dụng công nghệ blockchain, chẳng hạn như IBM, Bank of America và Microsoft”.
Có nên đầu tư vào tiền điện tử không?
Các chuyên gia có nhiều ý kiến trái chiều về việc đầu tư vào tiền điện tử. Bởi vì tiền điện tử là một khoản đầu tư mang tính đầu cơ cao, với khả năng biến động giá mạnh, một số cố vấn tài chính không khuyến khích mọi người đầu tư.
Ví dụ: Mặc dù Bitcoin đã tăng gần gấp đôi giá trị so với năm 2019, đạt mức giá trên 18.000 đô la vào tháng 11 năm 2020, nó cũng mất giá đáng kể trong cùng năm khi chạm đáy ở mức dưới 5.000 đô la cho mỗi Bitcoin. Dù gần đây giá Bitcoin có tăng lại nhưng vẫn thấp hơn mức cao nhất năm 2017 của nó là khoảng 20.000 đô la cho mỗi Bitcoin. Từ đó có thể hiểu rằng, tiền điện tử, không giống như hầu hết các loại tiền tệ thông thường khác, rất dễ bay hơi và thay đổi giá trị thường xuyên.
Đó là lý do tại sao Peter Palion, một nhà lập kế hoạch tài chính (CFP) được chứng nhận ở East Norwich, N.Y., cho rằng sẽ an toàn hơn nếu chỉ sử dụng loại tiền tệ được chính phủ ban hành, chẳng hạn như đô la Mỹ hay Việt Nam đồng.
Nếu bạn có trữ tiền mặt, bạn có thể trả tiền thế chấp ngân hàng và có thể thanh toán hóa đơn tiền điện dễ dàng, vì ít nhất thì tỷ lệ lạm phát của đô la Mỹ hay Việt Nam đồng vẫn là một đường bằng phẳng và ít biến động. Bất cứ thứ gì giảm đến 50% như Bitcoin thì không phù hợp với bất cứ chuyện gì ngoài việc đầu cơ.
Về số tiền đầu tư, các nhà đầu tư khuyến cáo chỉ nên đầu tư 1% đến 5%, hoặc cùng lắm là 10% vào tiền ảo trong tổng danh mục đầu tư, phụ thuộc vào tổng số tiền họ có hiện tại để giảm rủi ro.
Hãy tiếp tục theo dõi BlogAnChoi để có thêm thông tin hữu ích về tài chính.
